Geostatystyka po polsku
Ostatnia aktualizacja: 18 maja 2010, g.21.00
Zdecydowana większość zaproponowanej przeze mnie literatury, zarówno do wykładów, jak i ćwiczeń, jest w języku angielskim. Stanowi to oczywiście poważne utrudnienie dla większości studentów. Do tej pory opublikowano po polsku tylko jeden podręcznik, który prezentuje teorię i zastosowania Geostatystyki (Namysłowska-Wilczyńska 2006). Nie jest on jednakże, moim zdaniem, z wielu względów w pełni zadawalający. Nie znaczy to oczywiście że w Polsce Geostatystyka nie jest przez naukowców stosowana. Istnieje już wiele opracowań z zakresu nauk geograficznych, geologii, gleboznawstwa i nauk rolniczych w których wykorzystano geostatystyczne metody analizy struktury przestrzennej i estymacji. Praktyczne nie wykorzystywane są jednak do tej pory w Polsce możliwości jakie stwarzają geostatystyczne symulacje i optymalizacja.
Aby studiującym Geostatystykę na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM nieco ułatwić to trudne zadanie, postanowiłem udostępnić spis publikacji _z tej dziedziny_ w języku polskim. Nie jest to jednak w żadnym wypadku pełna bibliografia zastosowań geostatystyki opublikowanych w naszym języku. Część publikacji jest dostępna do skopiowania w postaci elektronicznej (pliki Adobe Acrobat _ PDF). Na końcu zestawienia zamieściłem także kilka prezentacji w formacie MS PowerPoint, które pokazywałem w trakcie wystąpień na konferencjach naukowych.
Pragnę jednak zwrócić Waszą uwagę na następujące zagadnienia:
1. Są to głównie opracowania dotyczące różnego rodzaju zastosowań geostatystyki. Zagadnienia teoretyczne są w nich zwykle omawiane bardzo skrótowo.
2. W niektórych publikacjach stosowana jest odmienna terminologia i notacja matematyczna, niż ta, którą poznajecie Państwo na wykładach z geostatystyki. Czasami jest ona stosowana błędnie.
3. W niektórych pracach w omówieniach teorii znajdują się istotne błędy merytoryczne (np. złe wzory).
Publikacje, których nie jestem autorem albo współautorem, są zapisane w plikach Adobe Acrobat (PDF) i zarchiwizowane w zabezpieczonych hasłem, samo rozpakowujących się, archiwach RAR. Niektóre z nich były co prawda publicznie dostępne w Internecie, ale nie mam w tym momencie jeszcze zgody właścicieli praw autorskich na ich rozpowszechnianie.
Lista, która znajduje się poniżej jest wstępna, i będzie sukcesywnie aktualizowana i uzupełniana o aktywne połączenia do plików z publikacjami i prezentacjami.
- Badyda, A., Wawrzonek, R., Zawadzki, J., 2003: Wykorzystanie właściwości wskaźnika dopasowania IGF w celu ograniczania liczby punktów opróbowania w cyklicznych kampaniach pomiarowych. Technika poszukiwań geologicznych i geotermia. 3, (221):41-52.
- Brandyk, A., Majewski, G., Porretta, L., 2007: Próba zastosowania metody krigingu do wykonania map izolinii stężenia pyłu zawieszonego PM10 dla rejonu aglomeracji warszawskiej. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, Rocznik XVI, zeszyt 2/36, 93-100.
- Cyrul, T., 1992: Elementy prognozowania wyrzutów skalno-gazowych i gazonośności w ujęciu geostatystycznym. Zeszty Naukowe AGH nr 1486, Górnictwo z. 160, 1-158.
- Dębowska, U., Zawadzki, J., 2005: Analiza statystyczna i geostatystyczna zróżnicowania przestrzennego parametrów położenia warstw w NW części Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 53: 306-310.
- Goldsztejn, P., Skrzypek, G., 2004a: Morfologia powierzchni stropowej glin zwałowych zlodowacenia sanu 2 w centrum Wrocławia. Przegład Geologiczny, vol. 52 nr. 2, 160_162.
- Goldsztejn, P., Skrzypek, G., 2004b: Wykorzystanie metod interpolacji do numerycznego kreślenia map powierzchni geologicznych na podstawie nieregularnie rozmieszczonych danych. Przegląd Geologiczny, vol. 53 nr. 3, 233-236.
- Górska-Zabielska, M., Stach, A., 2008: Analiza struktury przestrzennej i estymacja składu petrograficznego osadów fluwioglacjalnych Vistulianu w strefie marginalnej lobu Odry i na obszarach przyległych. Przegląd Geograficzny, 80, 1, s. 75_104.
- Kmiecik, E., 2001: Optymalizacja gęstości opróbowania sieci monitoringowych jakości wód podziemnych. Rozprawa doktorska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, str. 1-181.
- Kokesz, Z, Nieć, M., 1992: Metody geostatystyczne w rozpoznawaniu i dokumentowaniu złóż oraz w ochronie środowiska. Studia i Rozprawy CPPGSMiE PAN nr 19, Kraków, 1-51.
- Kokesz, Z., 2006: Trudności i ograniczenia w geostatystycznym modelowaniu zmienności złóż i szacowaniu zasobów metodą krigingu. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, tom 22, zeszyt 3, 5-20.
- Kossowski, J., Usowicz, B., 2000: Charakterystyka pola wilgotności gleby przy różnej liczbie próbkowań. Acta Agrophysica, 38, 127-137.
- Magnuszewski, A., 1999: GIS w geografii fizycznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1-187.
- Marcinek, J., 1992: Parametryzacja środowiska glebowego w aspekcie gospodarki wodnej gleb. Problemy Agrofizyki 67, 20-53.
- Marcinek, J., Komisarek, J., 1990: Zmienność przestrzenna infiltracji ustalonej gleb płowych i czarnych ziem równin dennomorenowych. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie, Nr 249, Sesja Naukowa z. 28, 3-24.
- Marcinek, J., Komisarek, J., 1993: Przestrzenna ocena zawartości i zasobów materii organicznej w glebach w nawiązaniu do krajobrazów glebowych Wielkopolski. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, z. 411, 113-122.
- Marcinek, J., Komisarek, J., Kaźmierowski, C., 1994: Dynamika składników rozpuszczalnych w wodach gruntowych uprawnych gleb płowych i czarnych ziem. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, CCLXVIII, Melioracja i Inżynieria Środowiska t. 15, cz. 1, 69-82.
- Marcinek, J., Komisarek, J., Kaźmierowski, C., 1995: Czasowa i przestrzenna zmienność chemizmu wód gruntowych w układzie katenalnym gleb Wielkopolski. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, z. 418, 149-156.
- Morga, R., 2007: Struktura zmienności zawartości fosforu w eksploatowanych pokładach węgla kamiennego KWK Pniówek. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, tom 23, zeszyt 1, 29-48
- Namysłowska-Wilczyńska, B., 1993: Zmienność złóż rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej w świetle badań geostatystycznych. Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej nr 64, Seria Monografie nr 21, Wrocław, 1-205.
- Namysłowska-Wilczyńska, B., 2006: Geostatystyka. Teoria i zastosowania. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocława, 1-356.
- Namysłowska-Wilczyńska, B., 2007: Analizy przestrzenne z zastosowaniem metod geostatystycznych. Modelowanie 3D porfirowego złoża miedzi Rio Blanco w Peru. Roczniki Geomatyki, tom 5, z. 1, 91-109.
- Namysłowska-Wilczyńska, B., Wilczyński, A., 1997: Badania geostatystyczna zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi w wybranych rejonach Górnego Śląska. Ochrona Środowiska, 2 (65): 9-18.
- Namysłowska-Wilczyńska, B., Wilczyński, A., 2003: Funkcja wariogramu jako narzędzie badania zmienności obciążeń elektrycznych w układzie powierzchniowym. Elektroenergetyka, Nr 4/2003 (47), 18-34.
- Namysłowska-Wilczyńska, B., Wilczyński, A., Tymorek, A., 2004: Modelowanie powierzchniowego obrazu zmian obciążeń elektrycznych z zastosowaniem krigingu lognormalnego. Elektroenergetyka, Nr 1/2004 (48), 1-15.
- Pudełko, R., 2007: Interpolacje map plonów. Pamiętnik Puławski, z. 146: 99-111.
- Stach, A., 1998: Zmienność właściwości warstwy ornej na niejednolitym litologicznie stoku morenowym. Bibliotheca Fragmenta Agronomica, 4B, 125-142.
- Stach, A., 1999: Geostatystyczna analiza pola opadów atmosferycznych w dorzeczu Parsęty. [w:] Funkcjonowanie Geoekosystemów Zlewni Rzecznych 2, A. Kostrzewski (red.),181-193.
- Stach, A., 2002a: Geostatystyczna identyfikacja mechanizmów transportu roztworów w ciekach. [w:] Erozja gleb i transport rumowiska rzecznego, K. Banasik (red.), Sympozjum Naukowe, Zakopane 10-12.X.2002, 186-196.
- Stach, A., 2002b: Metodyka estymacji stężeń roztworów w odpływie rzecznym. [w:] Erozja gleb i transport rumowiska rzecznego, K. Banasik (red.), Sympozjum Naukowe, Zakopane 10-12.X.2002, 174-185.
- Stach, A., 2002c: Struktura czasowa wybranych serii pomiarowych Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego Nr 3/02, s. 61-68, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
- Stach, A., 2003: Podstawy optymalnego szacowania ładunków substancji rozpuszczonych w odpływie rzecznym. Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego Nr 4, s. 57-71, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
- Stach, A., 2006: Analiza przestrzenna danych jakościowych. Aplikacje geologiczne. Polskie Towarzystwo Geologiczne i Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Streszczenia referatów wygłoszonych w 2005 roku, J. Skoczylas (red.), tom XIV, 121-132.
- Stach, A., 2007a: Estymacja i symulacja pola prawdopodobieństwa maksymalnych opadów dobowych [w:] Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych 4, Procesy ekstremalne w środowisku geograficznym, A. Kostrzewski, J. Szpikowski (red.), UAM Poznań, Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań, str. 51-65.
- Stach A., 2007b: Zmienność czasowa struktury przestrzennej maksymalnych sum dobowych opadów. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, nr 8, s. 73-90, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
- Stach, A., Podsiadłowski, S., 2001: Wpływ erozji eolicznej na teksturę lekkich gleb Niziny Wielkopolskiej. [w:] Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, Tom III, Seria Geografia nr 64, Wyd. Nauk. UAM, 359-379.
- Stach, A., Tamulewicz, J., 2003: Wstępna ocena przydatności wybranych algorytmów przestrzennej estymacji miesięcznych i rocznych sum opadów na obszarze Polski. [w:] A. Kostrzewski, J. Szpikowski (red.) 2003: Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych, t. 3, Obieg wody _ uwarunkowania i skutki w środowisku przyrodniczym, Instytut Badań Czwartorzędu i Geoekologii UAM, str. 87-111, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
- Szczepanek, R., 2003: Czasoprzestrzenna struktura opadu atmosferycznego w zlewni górskiej. Rozprawa doktorska, Politechnika Krakowska im. T. Kościuszki, str. 1-134.
- Usowicz, B., 1999: Zastosowanie analizy geostatystycznej i teorii fraktali w badaniach dynamiki wilgotności w profilu glebowym na polach uprawnych. Acta Agrophysica, 22, 229 _ 243.
- Usowicz, B., Hajnos, M., Sokołowska, Z., Józefaciuk, G., Bowanko, G., Kossowski, J., 2004: Przestrzenna zmienność fizycznych i chemicznych właściwości gleby w skali pola i gminy. Acta Agrophysica, Rozprawy i Monografie, 103, 1-90.
- Usowicz, B., Rejman, J., 2000: Zmienność przestrzenna temperatury w przypowierzchniowej warstwie gleby płowej na zboczu lessowym. Acta Agrophysica, 34, 189-197.
- Usowicz, B., Usowicz, Ł., 2004: Punktowe pomiary wilgotności gleb, a jej przestrzenny rozkład na polach uprawnych. Acta Agrophysica, 4(2), 573-588.
- Zawadzki J., Cieszewski, C.J., Zasada, M., 2004: Wykorzystanie metod geostatystycznych do klasyfikacji ekosystemów leśnych przy użyciu technik satelitarnych. Sylwan, 2: 36-51.
- Zawadzki J., Cieszewski, C.J., Zasada, M., 2004: Zastosowanie geostatystycznych metod estymacji do wyznaczania miar inwentaryzacyjnych oraz parametrów biofizycznych lasów technikami zdalnymi. Sylwan, 3:51-62.
- Zawadzki J., Magiera, T., Strzyszcz, Z., 2004: Analiza korelacji i regresji pomiędzy zawartością metali ciężkich i innych pierwiastków w glebach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego a ich podatnością magnetyczną. Archiwum Ochrony Środowiska, 30 (2).
- Zawadzki, J., 2001: Geostatystyczne metody oceny ciągłości i korelacji na przykładzie badań zawartości cynku, ołowiu i żelaza w glebie. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 4(3-4): 369-391
- Zawadzki, J., 2002: Badania korelacji przestrzennych zawartości pierwiastków śladowych w glebach Warszawy i jej okolic. Environment Pollution Control (Journal of Polish Sanitary Engineer_s Associacion), 4(87):17-26.
- Zawadzki, J., 2002: Wykorzystanie metod geostatystycznych do analizy danych przestrzennych. Wiadomości Statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, 12: 23-37.
- Zawadzki, J., 2003: Analiza rozkładu przestrzennego zanieczyszczenia gleb Warszawy i okolic cynkiem, miedzią i ołowiem przy zastosowaniu krigingu wskaźnikowego. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 6 (3-4): 407-424.
- Zawadzki, J., 2003: Wstęp do integracji danych przestrzennych metodami kokrigingu. Wiadomości Statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego. 5: 7-20.
- Zawadzki, J., 2004: Wstęp do modelowania czasowo-przestrzennego metodami geostatystycznymi. Wiadomości Statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, 3: 15-24.
- Zawadzki, J., Cieszewski, C.J. Zasada, M., 2003: Semiwariancje tekstury obrazów satelitarnych Landsat TM obszarów leśnych. Czasopismo Leśne, Sylwan. 7: 40-52.
- Zawadzki, J., Fabijańczyk, P., Magiera, T., 2008: Wpływ występowania dolomitów na zależność pomiędzy podatnością magnetyczną gleb a zawartością metali ciężkich na obszarze Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Ecological Chemistry and Engineering S, Vol. 15, No. 1: 111-122.
- Makohonienko, M., Stach, A., 2003: Analiza autokorelacji w profilu pyłkowym z Jeziora Świętokrzyskiego w Gnieźnie (rdzeń Sw 3/91). Konferencja _Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych_, Poznań, listopad 2003.
- Stach, A., Tamulewicz, J., 2002: Wstępna ocena przydatności wybranych algorytmów przestrzennej estymacji miesięcznych i rocznych sum opadów na obszarze Polski. Konferencja _Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych. Obieg wody _ uwarunkowania i skutki w środowisku przyrodniczym_, Kołobrzeg, październik 2002.
- Stach, A., 2002: Identyfikacja składowych odpływu roztworów w ciekach na podstawie relacji czasowych między hydrogramem a chemogramem. Zebranie naukowe Instytutu Badań Czwartorzędu i Geoekologii UAM, listopad 2002.
- Stach, A., 2003: Modelowanie zmienności przestrzennej barwy gleb na stokach morenowych. Zebranie naukowe Instytutu Badań Czwartorzędu i Geoekologii UAM, marzec 2003.
- Stach, A., 2003: Analiza przestrzenna cech jakościowych osadów czwartorzędowych. Konferencja _Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych_, Poznań, listopad 2003.
- Stach, A, 2005: Analiza autokorelacji przestrzennej i czasowej danych paleoekologicznych _ perspektywy zastosowań. Konferencja _Studia interdyscyplinarne nad środowiskiem i kulturą człowieka w Polsce - dorobek i przyszłość_, Koszęcin, październik 2005.
- Stach, A., 2006: Postęp modelowania zmienności przestrzennej gleb na stokach . Zebranie naukowe Zakładu Geoekologii UAM, 10 luty 2006.
- Stach, A., 2006: Estymacja i symulacja pola prawdopodobieństwa maksymalnych opadów dobowych. Konferencja _Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych 4, Procesy ekstremalne w środowisku geograficznym_, Kołobrzeg, grudzień 2006.
- Stach, A., 2008: Struktura przestrzenna i zmienność czasowa maksymalnych sum opadów dobowych w Polsce na podstawie danych z wielolecia 1956-80. Zebranie naukowe Instytutu Paleogeografii i Geoekologii UAM, 12 maj 2008.
- Stach, A., 2009: Baza danych prawdopodobieństwa maksymalnych sum dobowych opadów dla miesięcy i roku, dla obszaru Polski _ wersja 1. Konferencja sprawozdawcza projektu zamawianego _Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne i hydrologiczne w Polsce (ocena zdarzeń oraz prognozowanie ich skutków dla środowiska życia człowieka)_, Warszawa, 25-26 XI 2008.