Przeważająca część terytorium Polski położona jest w granicach zlewni jej dwóch największych rzek: Wisły (54% powierzchni kraju) oraz Odry (33,9%). Sieć hydrologiczna Polski obejmuje także rzeki Przymorza uchodzące bezpośrednio do Bałtyku.
Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej wynosi rocznie ok. 12 000 mln m3 , z czego 71,4% pobiera przemysł, 19, 8% gospodarka komunalna, 8,8% rolnictwo i leśnictwo.
Około 85% pobieranej wody wraca z powrotem do wód powierzchniowych jako ścieki. Ilość ścieków odprowadzanych rocznie kształtuje się na poziomie ok. 10 100 mln m3, przy czym około 17% stanowią ścieki komunalne natomiast około 83% ścieki przemysłowe. Ilość ścieków wymagających oczyszczania wynosi rocznie ok. 2 900 mln m3. Są to głównie ścieki pochodzące z systemów komunalnych, ponieważ wśród ścieków przemysłowych znaczący udział mają wody chłodnicze tzw. “umownie czyste”, które nie muszą być oczyszczane metodami biologicznymi.
Ilość ścieków ze źródeł komunalnych i przemysłowych w ciągu sześciu ostatnich lat systematycznie spada. Jest to efekt racjonalizacji zużycia wody zarówno na cele produkcyjne, jak i w gospodarstwach domowych, wymuszonej przez zastosowane instrumenty prawno-ekonomiczne. Jednocześnie podjęte na szeroką skalę działania inwestycyjne przyniosły w ostatnich latach wzrost liczby oraz poprawę skuteczności oczyszczalni ścieków. W Polsce funkcjonuje ok. 5000 oczyszczalni ścieków, w tym 1759 oczyszczalni ścieków przemysłowych, 1471 oczyszczalni ścieków komunalnych oraz ok. 1770 innych małych oczyszczalni w tym również przyzagrodowych.
Większość oczyszczalni komunalnych to obiekty małe, rozwiązujące lokalne problemy ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Nadal bardzo poważnym problemem jest odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków z dużych miast. Ścieki pochodzące z 42 największych miast Polski jedynie w 43 % oczyszczane są metodami biologicznymi.
Ograniczenie ładunków zanieczyszczeń ze źródeł punktowych oraz ze źródeł powierzchniowych (racjonalizacja zużycia nawozów sztucznych) spowodowały stopniową poprawę jakości polskich rzek. Zmniejszyła się długość odcinków rzek, w których woda przekracza normy jakości dopuszczalne w Polsce. Jednocześnie nastąpił wzrost odcinków rzek niosących wody odpowiadające normom jakości wody pitnej. W rzekach stwierdzono systematyczny spadek substancji biogennych, związków organicznych, metali ciężkich, a także fenoli i innych związków toksycznych. Zasolenie wód rzecznych nie uległo istotnej poprawie, podobnie jak zawartość zawiesin.
Największym problemem polskich rzek pozostaje zły stan sanitarny wody. Pomimo niewielkiej poprawy ok. 80% odcinków rzek niesie wody zanieczyszczone bakteriologicznie w stopniu przekraczającym normy. Jest to spowodowane wprowadzaniem do wód nieoczyszczonych ścieków komunalnych oraz spływami obszarowymi z terenów wiejskich o nieuregulowanej gospodarce wodno-ściekowej.
Najczęściej stosowana metoda klasyfikacji uwzględnia parametry obligatoryjne: tlen rozpuszczony, BZT5, ChZTCr, fenole, chlorki, siarczany, substancje rozpuszczone i zawiesiny.
Polska uczestniczy w międzynarodowych programach badań i ochrony Morza Bałtyckiego realizowanych w ramach Konwencji Helsińskiej. Na podstawie badań stwierdzono stopniową poprawę jakości wód Morza Bałtyckiego, co ilustruje np. spadek ładunków zanieczyszczeń wyrażonych wskaźnikiem BZT7 w ciągu ostatnich kilku lat. Ulegają zmniejszeniu stężenia azotanów i fosforanów w wodach morskich t.j. substancji odpowiedzialnych za zakwity glonów. Nadal obserwowane są deficyty tlenowe w głębiach: Bornholmskiej, Gotlandzkiej i Gdańskiej, pogłębiane przez braki wlewów wód oceanicznych do Bałtyku. Nastąpiła natomiast wyraźna poprawa stanu sanitarnego wód i wybrzeża.
